Prefazione . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . V
1. PATOLOGIA OSTETRICA ANTE PARTUM . . . . 1 1.1 Sorveglianza fetale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Conta dei MAF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 NST .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Cause di CTG ipovariabile: .. . . . . . . . . . . . . . . . . 3 CST .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Profilo biofisico fetale o BPP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Flussimetria/velocità doppler dei vasi fetali e materni . . 6 1.2 Disordini del liquido amniotico (LA) . . . . . . . . . . . . 10 Polidramnios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 10 Oligo-idramnios: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 1.3 Sga e Iugr .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 1.4 Gravidanza post term e late term .. . . . . . . . . . . . .17 1.5 Mef .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 1.6 Disordini ipertensivi .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19 Ipertensione cronica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19 Ipertensione gestazionale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21 Pre-eclampsia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22 Hellp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28 Eclampsia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29 1.7 Il Diabete . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31 Diabete pre-gestazionale o mellito (DM) . . . . . . . . . . . .31 Diabete gestazionale (GDM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 1.8 Perdite ematiche nel III trimestre di gravidanza .. . . 46 Distacco di placenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Placenta previa (PP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Placenta Low Lying (LLP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52 Vasa Previa (VP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 1.9 Allo-immunizzazione materno-fetale . . . . . . . . . . . . . . . 54 Altri antigeni eritrocitari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57 1.10 Gravidanza gemellare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .61
2. TRAVAGLIO DI PARTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .67 2.1 Stadi e fasi del travaglio di parto . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 2.2 Gestione dell’accesso in travaglio di parto . . . . . . . . .69 2.3 Rottura prematura pretermine delle Membrane (PPROM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71 2.4 Travaglio prematuro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73 2.5 Induzione medica del travaglio di parto (ITP) .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 2.6 Tolac e Vbac . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .91 2.7 Gestione del travaglio attivo . . . . . . . . . . . . . . . . .94 Progressione del travaglio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .94 Manovre in caso di travaglio anormale . . . . . . . . . . . . .96 Valutazione del CTG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .96 Categorie ACOG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .99 CTG non rassicurante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 Alterazioni del CTG nel periodo dilatanteo primo stadio del travaglio . .. . . . . . . . .100 Altre alterazioni del CTG associate a ipossia fuori travaglio o durante il I stadio del travaglio . 109 Alterazioni del CTG nel periodo espulsivo o secondo stadio del travaglio . . . . . . . . . . .. . . . . 111 2.8 Emogasanalisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
3. PARTO DISTOCICO O COMPLICATO . . . . . . . . . . . . .121 3.1 Presentazioni anomale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .121 Presentazione podalica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 Situazioni obliqua o trasversa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 Versione cefalica esterna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 Bregma, Fronte, Faccia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .125 3.2 Posizione occipito-posteriore (OP) e asinclitismo .. . . . 126 3.3 Parto operativo vaginale con ventosa (POV) .. . . . . . . 128 Metodo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 3.4 Distocia di spalla .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
4. COMPLICANZE INTRA PARTUM . . . . . . . . . . . . . . . 135 4.1 Deiscenza e rottura d’utero . . . . . . . . . . . . . . . . . 135 4.2 Prolasso e procidenza di funicolo . . . . . . . . . . . . . 136 4.3 Corion-amniosite .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 4.4 Embolia di liquido amniotico (ELA) . . . . . . . . . . . . 140
5. COMPLICANZE DEL POST PARTUM .. . . . . . . . . . . . . . . . . 143 5.1 Emorragia post partum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .143 Placentazione anormale: ritenzione di materiale e PAS disorders . .144 Danni al canale del parto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .144 Atonia uterina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 145 Inversione uterina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 Coagulopatie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 5.2 Tromboembolismo venoso .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .149 5.3 Lacerazioni perineali ostetriche . . . . . . . . . . . . . . 150 5.4 Endo-miometrite post partum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 5.5 Tromboflebite pelvica settica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
6. ALTRE MALATTIE O DISORDINI IN GRAVIDANZA .. . . . . . . 155 6.1 Disordini e malattie dell’apparato gastroenterico . . . . . . . . . . ..155 Effetti della chirurgia bariatrica sulla gravidanza .. . . . . . . . . . . . . .156 Colestasi intraepatica della gravidanza . . . . . . . . . . . .157 Atrofia giallo acuta del fegato . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 6.2 Malattie cardiache .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 6.3 Disordini e malattie renali .. . . . . . . . . . . . . . . . 162 Infezioni delle vie urinarie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 Pielonefrite acuta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164 Nefrolitiasi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .165 Rene policistico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .165 Malattia glomerulare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 Insufficienza renale acuta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .166 Insufficienza renale cronica . . . . . . . . . . . . . . . . . . .167 Dialisi renale .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167 Trapianto renale .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
7. MALATTIE ENDOCRINE .. . . . . . . . . . . . . . . . .. 171 7.1 Tiroide . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 Condizioni di ipertiroidismo . . . . . . . . . . . . . . . . . . .172 Tempesta tiroidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 Condizioni di ipotiroidismo . . . . . . . . . . . . . . . . . . .175 Noduli tiroidei .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176 Disfunzione tiroidea nel post-partum . . . . . . . . . . . . . 176 Punti da ricordare .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176 7.2 Paratiroidi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .177 Iperparatiroidismo .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177 Ipoparatiroidismo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 Osteoporosi e gravidanza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179 7.3 Ipofisi .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179 Prolattinoma .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 Acromegalia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 Diabete insipido (DI) .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 S di Sheehan, ipofisite linfocitica e apoplessia ipofisaria . . . 181 7.4 Surrene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .182 S di Cushing .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182 Iperaldosteronismo .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183 Feocromocitoma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183 Morbo di Addison . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .184 7.5 Malattie autoimmuni .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 Lupus eritematoso sistemico .. . . . . . . . . . . . . . . . 187 Sindrome da anticorpi anti fosfolipidi (APLA) . . . . .188 S di Sjogren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .189 Artrite reumatoide . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 Sclerodermia .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 Dermatomiosite e Polimiosite . . . . . . . . . . . . . . . .190 Connettiviti miste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191 Malattie Bollose Autoimmuni . . . . . . . . . . . . . . . . . 191 Epatite autoimmune . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .192 M di Chron e Rettocolite ulcerosa .. . . . . . . . . . . . . . 192 (malattia infiammatoria intestinale o IBD) . . . . . . . .192 Sindromi vasculitiche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 Anemia emolitica autoimmune .. . . . . . . . . . . . . .. . 193 Miastenia gravis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .194 Sclerosi multipla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .194
8. MALATTIE EMATOLOGICHE .. . . . . . . . . . . . . . 197 8.1 Anemie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .197 Altre anemie: le emoglobinopatie .. . . . . . . . . . . . . . . 200 Diagnosi di Anemia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .204 Cura dell’anemia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .205 8.2 Trombocitopenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 Hellp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 Trombocitopenia gestazionale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .207 Porpora trombocitopenica idiopatica (ITP) . . . . . . . . . . .208 Microangiopatie trombotiche (TTP e HUS) . . . . . . . . . 209 Malattia di von Willebrand . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210 8.3 Malattia Tromboembolica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .211
9. ADDOMINALGIE NON OSTETRICHE IN GRAVIDANZA . . . . . 217 Appendicite acuta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217 Colelitiasi e colecistite acuta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .218 Ematoma sotto capsulare del fegato nell’HELLP . . . . . . . . . . . . . .218 Rottura spontanea della milza o di aneurismi vasi ilo splenico . . . .219
10. TRAUMI IN GRAVIDANZA . . . . . . . . . . . 221 Tipi di danni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221 Accertamenti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .222 Valutazione diagnostica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .223
11. RIANIMAZIONE CARDIO-POLMONARE in GRAVIDANZA E POST-PARTUM . . .. . . .225 Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .227 |