| Prefazione . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . V 1. PATOLOGIA OSTETRICA ANTE PARTUM . . . . 11.1 Sorveglianza fetale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
 Conta dei MAF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
 NST .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
 Cause di CTG ipovariabile: .. . . . . . . . . . . . . . . . . 3
 CST .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
 Profilo biofisico fetale o BPP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
 Flussimetria/velocità doppler dei vasi fetali e materni . .  6
 1.2 Disordini del liquido amniotico (LA) . . . . . . . . . . . . 10
 Polidramnios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 10
 Oligo-idramnios: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11
 1.3 Sga e Iugr .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
 1.4 Gravidanza post term e late term .. . . . . . . . . . . . .17
 1.5 Mef .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
 1.6 Disordini ipertensivi .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19
 Ipertensione cronica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19
 Ipertensione gestazionale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21
 Pre-eclampsia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22
 Hellp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28
 Eclampsia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29
 1.7 Il Diabete . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31
 Diabete pre-gestazionale o mellito (DM) . . . . . . . . . . . .31
 Diabete gestazionale (GDM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
 1.8 Perdite ematiche nel III trimestre di gravidanza .. . . 46
 Distacco di placenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
 Placenta previa (PP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
 Placenta Low Lying (LLP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52
 Vasa Previa (VP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
 1.9 Allo-immunizzazione materno-fetale . . . . . . . . . . . . . . . 54
 Altri antigeni eritrocitari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57
 1.10 Gravidanza gemellare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .61
 2. TRAVAGLIO DI PARTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .672.1 Stadi e fasi del travaglio di parto . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
 2.2 Gestione dell’accesso in travaglio di parto . . . . . . . . .69
 2.3 Rottura prematura pretermine delle
 Membrane (PPROM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71
 2.4 Travaglio prematuro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73
 2.5 Induzione medica del travaglio di parto (ITP) .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
 2.6 Tolac e Vbac . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .91
 2.7 Gestione del travaglio attivo . . . . . . . . . . . . . . . . .94
 Progressione del travaglio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .94
 Manovre in caso di travaglio anormale . . . . . . . . . . . . .96
 Valutazione del CTG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .96
 Categorie ACOG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .99
 CTG non rassicurante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
 Alterazioni del CTG nel periodo dilatanteo primo stadio del travaglio . .. . . . . . . . .100
 Altre alterazioni del CTG associate a ipossia fuori travaglio o durante il I stadio del travaglio . 109
 Alterazioni del CTG nel periodo espulsivo o secondo stadio del travaglio . . . . . . . . . . .. . . . . 111
 2.8 Emogasanalisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
 3. PARTO DISTOCICO O COMPLICATO . . . . . . . . . . . . .1213.1 Presentazioni anomale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .121
 Presentazione podalica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
 Situazioni obliqua o trasversa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
 Versione cefalica esterna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
 Bregma, Fronte, Faccia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .125
 3.2 Posizione occipito-posteriore (OP) e asinclitismo .. . . .  126
 3.3 Parto operativo vaginale con ventosa (POV) .. . . . . . .  128
 Metodo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
 3.4 Distocia di spalla .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
 4. COMPLICANZE INTRA PARTUM . . . . . . . . . . . . . . . 1354.1 Deiscenza e rottura d’utero . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
 4.2 Prolasso e procidenza di funicolo . . . . . . . . . . . . . 136
 4.3 Corion-amniosite .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
 4.4 Embolia di liquido amniotico (ELA) . . . . . . . . . . . . 140
 5. COMPLICANZE DEL POST PARTUM .. . . . . . . . . . . . . . . . . 1435.1 Emorragia post partum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .143
 Placentazione anormale: ritenzione di materiale e PAS disorders . .144
 Danni al canale del parto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .144
 Atonia uterina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 145
 Inversione uterina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
 Coagulopatie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
 5.2 Tromboembolismo venoso .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .149
 5.3 Lacerazioni perineali ostetriche . . . . . . . . . . . . . . 150
 5.4 Endo-miometrite post partum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
 5.5 Tromboflebite pelvica settica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
 6. ALTRE MALATTIE O DISORDINI IN GRAVIDANZA .. . . . . . . 1556.1 Disordini e malattie dell’apparato gastroenterico . . . . . . . . . . ..155
 Effetti della chirurgia bariatrica sulla gravidanza .. . . . . . . . . . . . . .156
 Colestasi intraepatica della gravidanza . . . . . . . . . . . .157
 Atrofia giallo acuta del fegato . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
 6.2 Malattie cardiache .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
 6.3 Disordini e malattie renali .. . . . . . . . . . . . . . . .  162
 Infezioni delle vie urinarie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
 Pielonefrite acuta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
 Nefrolitiasi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .165
 Rene policistico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .165
 Malattia glomerulare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
 Insufficienza renale acuta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .166
 Insufficienza renale cronica . . . . . . . . . . . . . . . . . . .167
 Dialisi renale .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
 Trapianto renale .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
 7. MALATTIE ENDOCRINE .. . . . . . . . . . . . . . . . .. 1717.1 Tiroide . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171
 Condizioni di ipertiroidismo . . . . . . . . . . . . . . . . . . .172
 Tempesta tiroidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
 Condizioni di ipotiroidismo . . . . . . . . . . . . . . . . . . .175
 Noduli tiroidei .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
 Disfunzione tiroidea nel post-partum . . . . . . . . . . . . . 176
 Punti da ricordare .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
 7.2 Paratiroidi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .177
 Iperparatiroidismo .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
 Ipoparatiroidismo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
 Osteoporosi e gravidanza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
 7.3 Ipofisi .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
 Prolattinoma .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
 Acromegalia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
 Diabete insipido (DI) .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
 S di Sheehan, ipofisite linfocitica e apoplessia ipofisaria . . . 181
 7.4 Surrene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .182
 S di Cushing .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
 Iperaldosteronismo .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
 Feocromocitoma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
 Morbo di Addison . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .184
 7.5 Malattie autoimmuni .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
 Lupus eritematoso sistemico .. . . . . . . . . . . . . . . . 187
 Sindrome da anticorpi anti fosfolipidi (APLA) . . . .  .188
 S di Sjogren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .189
 Artrite reumatoide . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
 Sclerodermia .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
 Dermatomiosite e Polimiosite . . . . . . . . . . . . . . . .190
 Connettiviti miste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
 Malattie Bollose Autoimmuni . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
 Epatite autoimmune . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  .192
 M di Chron e Rettocolite ulcerosa .. . . . . . . . . . . . . . 192
 (malattia infiammatoria intestinale o IBD) . . . . . . .  .192
 Sindromi vasculitiche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
 Anemia emolitica autoimmune .. . . . . . . . . . . . . .. . 193
 Miastenia gravis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .194
 Sclerosi multipla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .194
 8. MALATTIE EMATOLOGICHE .. . . . . . . . . . . . .  . 1978.1 Anemie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .197
 Altre anemie: le emoglobinopatie .. . . . . . . . . . . . . .  . 200
 Diagnosi di Anemia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .204
 Cura dell’anemia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .205
 8.2 Trombocitopenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
 Hellp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
 Trombocitopenia gestazionale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .207
 Porpora trombocitopenica idiopatica (ITP) . . . . . . . . .  . .208
 Microangiopatie trombotiche (TTP e HUS) . . . . . . . . . 209
 Malattia di von Willebrand . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
 8.3 Malattia Tromboembolica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .211
 9. ADDOMINALGIE NON OSTETRICHE IN GRAVIDANZA . . . . . 217Appendicite acuta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
 Colelitiasi e colecistite acuta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .218
 Ematoma sotto capsulare del fegato nell’HELLP . . . . . . . . . . . . . .218
 Rottura spontanea della milza o di aneurismi vasi ilo splenico . . . .219
 10. TRAUMI IN GRAVIDANZA . . . . . . . . .  . . 221Tipi di danni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
 Accertamenti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .222
 Valutazione diagnostica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .223
 11. RIANIMAZIONE CARDIO-POLMONARE in GRAVIDANZA E POST-PARTUM . . .. . . .225Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .227
 |